Waarom is graanvrij voer goed voor katten?

Waarom is graanvrij voer goed voor katten? Omdat katten vleeseters zijn die granen niet nodig hebben. Graanvrij voer sluit beter aan bij hun natuurlijke dieet met veel dierlijke eiwitten en weinig koolhydraten. Het helpt vaak bij huidproblemen, overgewicht en spijsvertering. Maar let op: graanvrij is niet altijd beter, zeker niet als het vol aardappel of erwten zit. Kies dus alleen graanvrij als het écht kwaliteit en vlees bevat.

Voordelen van graanvrij kattenvoer op een rij

• Sluit beter aan op de natuurlijke voedingsbehoefte van katten (obligate carnivoren)
• Minder kans op voedselallergieën door uitsluiting van tarwe, maïs en rijst
• Hogere verteerbaarheid bij gevoelige katten, vooral bij spijsverteringsproblemen
• Glanzendere vacht en minder haaruitval dankzij meer dierlijke vetten
• Betere ontlasting: compacter, minder geurend, minder diarree
• Ondersteunt gewichtsbeheersing (mits ook koolhydraatarm)
• Geschikt bij eliminatiediëten of voedselintolerantie

Nadelen en valkuilen van graanvrij kattenvoer

• 'Graanvrij' is géén keurmerk – de kwaliteit kan alsnog laag zijn
• Veel graanvrije voeders gebruiken aardappel, tapioca of erwten als goedkope vervangers
• Sommige producten bevatten alsnog veel koolhydraten – wat de voordelen ondermijnt
• Niet elke kat heeft baat bij graanvrij: gezonde katten kunnen prima graan verdragen
• Hogere prijs per kilogram in vergelijking met standaardbrokken

Tips bij het kiezen van graanvrij kattenvoer

• Check het vleespercentage: bij voorkeur boven de 35% dierlijk eiwit
• Vermijd producten met 'plantaardige bijproducten' of 'vlees en dierlijke bijproducten'
• Let op de koolhydraatbron: kies voer zonder aardappel of peulvruchten in top 3 ingrediënten
• Ga voor merken met transparante samenstelling én analyse
• Kijk naar taurinegehalte – essentieel voor katten en vaak lager bij plantaardige formules

Macronutriënten: Graanvrij vs Regulier Kattenvoer

Wetenschappelijke basis: katten kunnen geen grote hoeveelheden koolhydraten verdragen

Recent onderzoek, waaronder een Nederlandstalige publicatie op Catinfo.org, onthult dat standaard kattenbrokken doorgaans 35–50 % van hun calorieën uit koolhydraten halen. In het wild consumeren katten echter slechts 2–5 % koolhydraten via hun prooi. Deze enorme mismatch in verhouding kan leiden tot insulineschommelingen, gewichtstoename en spijsverteringsproblemen. Graanvrij voer met een laag koolhydraatgehalte (rond 5 %) sluit veel beter aan bij de natuurlijke voedingsbehoefte van katten en ondersteunt hun gezondheid op lange termijn (Catinfo.org – “Wat geef ik mijn kat te eten”) 

Biologische waarde van eiwitten in kattenvoer (WUR)

Volgens de WUR-publicatie “PRAKTISCH – Voeding van uw kat – normen en hoeveelheid” bevatten kattenvoeders idealiter minimaal 25 % eiwit op caloriebasis. Dierlijke eiwitten hebben een hogere biologische waarde dan plantaardige, wat betekent dat katten deze efficiënter kunnen gebruiken. Dit sluit aan bij hun aminozuurbehoefte, omdat katten aminozuren zoals taurine en arginine niet zelf kunnen aanmaken en volledig afhankelijk zijn van hun voeding (edepot.wur.nl/444018).

Geen afhankelijkheid van koolhydraten bij katten (WUR)

In hetzelfde document legt de WUR uit dat katten van nature niet afhankelijk zijn van koolhydraten als energiebron. Ze zetten eiwitten via gluconeogenese om in glucose. Daardoor hebben ze geen voedingsmatige behoefte aan koolhydraten, en kunnen hoge koolhydraatgehaltes in hun voeding leiden tot overbelasting van het metabolisme en verhoogd risico op aandoeningen zoals obesitas en blaasproblemen (edepot.wur.nl/444017).

Wat is graanvrij kattenvoer?

Graanvrij kattenvoer is voer waar géén granen zoals tarwe, maïs, haver, gerst of rijst in verwerkt zijn. Dat klinkt logisch, maar de reden erachter is belangrijker dan het label zelf. Katten zijn obligate carnivoren, wat betekent dat hun hele lichaam erop gebouwd is om vlees te eten en te verteren – niet om zich vol te proppen met plantaardige vulling. Toch bevatten de meeste commerciële kattenbrokken wél graan. Waarom? Simpel: het is goedkoop, het bindt de brokken, en het vult de zak. Voor fabrikanten ideaal, voor je kat... niet bepaald. Granen leveren voornamelijk zetmeel, een vorm van koolhydraten waar katten maar weinig mee kunnen. Ze hebben geen amylase in hun speeksel en maar heel weinig in hun darmen – het enzym dat nodig is om koolhydraten af te breken. En dus belanden die granen grotendeels onbenut weer in de kattenbak. Of erger: ze zorgen voor overgewicht, winderigheid, jeuk of diarree.

Graanvrij voer probeert dit probleem op te lossen door plantaardige koolhydraten te schrappen of te beperken en het aandeel vlees, vis en dierlijke eiwitten te verhogen. Klinkt als een upgrade – en dat kan het ook zijn – maar ‘graanvrij’ betekent niet automatisch ‘natuurlijk’ of ‘gezond’. Sommige fabrikanten vervangen tarwe gewoon door aardappel, tapioca of erwtenzetmeel: óók koolhydraten, óók lastig verteerbaar. Dus als je denkt “graanvrij = beter”, dan hangt dat volledig af van wat er dan wél in zit. Echt goed graanvrij voer bevat duidelijke dierlijke ingrediënten als hoofdbestanddeel, voldoende taurine en weinig ‘plantaardige troep’. Kijk dus altijd op de achterkant van de zak – niet op de voorkant waar in grote letters ‘GRAANVRIJ’ schreeuwt.

Wat veel mensen niet weten, is dat er ook verschil zit tussen droogvoer en natvoer als het gaat om graanvrij. In natvoer is het namelijk makkelijker om de graanvulling achterwege te laten, omdat de structuur niet afhankelijk is van bindmiddelen. Daarom zie je in kwaliteitsmerken vaak graanvrij natvoer met een veel hoger vleespercentage dan bij droge brokjes. Toch worden brokken het meest verkocht, en juist dáár wordt vaak gesjoemeld. Fabrikanten proberen ze goedkoop, hard en houdbaar te maken – met graan of een graanvervanger als goedkoop trucje. Als je echt zeker wilt weten wat er in zit, kies dan voor merken die open zijn over hun ingrediënten en die niet schuilen achter vage termen zoals ‘plantaardige bijproducten’.

Voordelen van graanvrij voer

Waarom is graanvrij voer goed voor katten? Omdat het teruggaat naar waar je kat voor gemaakt is: vlees, vis, prooi. Katten halen hun energie uit eiwitten en vetten, niet uit granen of zetmeel. Door dat beter te respecteren in voeding, merk je vaak snel verschil. Katten krijgen een glanzender vacht, minder jeuk of haaruitval, en hun ontlasting ruikt minder heftig en is beter gevormd. Ze zijn actiever, slapen dieper en lijken simpelweg lekkerder in hun vel te zitten. En dat is logisch: een voeding die past bij hun biologie, ondersteunt hun lichaam in plaats van het te belasten.

Een groot voordeel is ook dat graanvrij voer het risico op voedselintolerantie en allergieën verlaagt. Volgens dierenartsen van de IVVD zijn tarwe en maïs een van de meest voorkomende allergenen in kattenvoer. Door deze te vermijden, verminder je de kans op oorproblemen, huiduitslag, diarree of chronische jeuk. Bij katten die al gevoelig zijn, zie je bij een overstap vaak binnen 2 tot 3 weken verbetering – zeker als je kiest voor een goed merk met enkelvoudige dierlijke eiwitbronnen. Het helpt dan ook dat veel graanvrije varianten hypoallergeen zijn, en gericht op gevoelige katten.

Volgens een internationaal veterinaire onderzoek blijkt bovendien dat katten met atopie (huidontstekingen door voeding) duidelijke verbetering laten zien bij een overstap op graanvrij, eiwitrijk voer. Ook zien onderzoekers een verband tussen graanrijke voeding en overgewicht bij katten, mede door de overdaad aan koolhydraten die katten niet goed kunnen verwerken. Graanvrij voer kan dus helpen om je kat op gezond gewicht te houden, mits het niet is volgestopt met aardappel of andere zetmeelvervangers. En dat is belangrijk, want een kat met overgewicht leeft aantoonbaar korter en heeft meer kans op chronische ziekten.

En dan is er nog het psychologische effect: je voelt je als baasje simpelweg beter als je weet dat je jouw kat écht goed eten geeft. Geen twijfelachtige vulmiddelen, geen bulkbrok met schreeuwerige marketing – maar voeding die aansluit bij het roofdier in je kat. En dat is waar graanvrij voer, mits goed gekozen, echt het verschil kan maken.

Spijsvertering en graanvrij kattenvoer

Katten hebben een relatief kort spijsverteringskanaal. Ze kunnen zetmeel minder goed verteren dan mensen of honden. Granen moeten vaak eerst verhit worden (extrusie) om überhaupt verteerbaar te zijn. Dit proces kan voedingstekorten veroorzaken en maakt sommige kattenbrokken moeilijk opneembaar. Graanvrij voer, mits goed samengesteld, is vaak makkelijker verteerbaar en zorgt voor stevigere ontlasting en minder stinkende bakjes. Vooral bij katten met IBS of voedselovergevoeligheid is dit merkbaar binnen een week.

Allergieën en voedselintolerantie

Waarom is graanvrij voer goed voor katten met allergieën? Omdat granen vaak tot de top 3 allergeen-ingrediënten behoren, naast rund en zuivel. Een eliminatiedieet zonder granen en met een novel protein (zoals eend, lam of insect) is de gouden standaard bij allergieonderzoek. Merken als Edgard & Cooper of Prins bieden hypoallergene, graanvrije varianten die uitblinken in samenstelling én smaak.

Energiehuishouding en gewicht

Koolhydraten leveren energie, maar katten zetten die niet efficiënt om. Als ze meer binnenkrijgen dan ze verbranden, wordt het opgeslagen als vet. Daarom is graanvrij voer vaak geschikt voor katten met overgewicht. Mits het niet vervangen is door andere zetmeelbronnen, bevat het minder energiedichte stoffen en meer verzadigend eiwit. Resultaat: een kat die sneller vol zit, minder zeurt om eten en stabieler op gewicht blijft.

Eiwitbehoefte en taurine

Katten hebben een extreem hoge eiwitbehoefte en kunnen geen taurine zelf aanmaken. In goedkope graanrijke brokken zit vaak te weinig dierlijk eiwit of worden plantaardige eiwitten toegevoegd, die minder bruikbaar zijn. Graanvrij voer met veel vlees levert van nature meer taurine, beter verteerbaar eiwit en de aminozuren die katten echt nodig hebben. Let wel op: niet elk graanvrij merk bevat automatisch voldoende taurine – check altijd de analyse!

Dierenartsadvies over graanvrij kattenvoer

Volgens de World Small Animal Veterinary Association is het belangrijkste criterium bij kattenvoer niet 'graanvrij', maar een volledige en gebalanceerde samenstelling. Toch geven veel dierenartsen bij allergieën, spijsverteringsproblemen of obesitas wél het advies om graanvrij te proberen – mits het voer voldoet aan AAFCO/FEDIAF-normen. Kies dan altijd voor betrouwbare merken die wetenschappelijke achtergronden publiceren en geen misleidende marketing gebruiken. Lees hier meer over granenvrije kattenvoeding.

Waarom is graanvrij voer goed voor katten?

Als kattenbaasje én kattenexpert zeg ik het zoals het is: graanvrij kattenvoer is vaak een betere keuze – maar alleen als het ook echt kwalitatief is. Het gaat niet om het label, het gaat om de inhoud. Zoek voer dat rijk is aan vlees, laag in koolhydraten en vrij van overbodige vulmiddelen. Katten zijn geen graaneters. Punt. Je geeft ze geen crackers, je geeft ze prooi. Of iets dat erop lijkt. Bij Katplezier verkopen we alleen merken die die belofte waarmaken. Want jouw kat verdient voer dat haar instinct respecteert – niet dat je portemonnee van de fabrikant spaart.

Wetenschappelijke onderbouwing: vertering, koolhydraten en allergieën

Waarom is graanvrij voer goed voor katten volgens de wetenschap? De onderbouwing begint bij de spijsvertering. Katten zijn obligate carnivoren: hun verteringsstelsel is kort en gericht op dierlijke eiwitten. Volgens het Faculteit Diergeneeskunde Utrecht hebben katten een beperkte enzymatische capaciteit om plantaardige koolhydraten af te breken. Amylase – het enzym dat zetmeel afbreekt – komt bij katten nauwelijks voor in speeksel en slechts beperkt in de pancreas. Dat betekent dat granen, rijk aan zetmeel, voor katten lastiger verteerbaar zijn dan vlees of vetten.

Een analyse van het Wageningen University & Research stelt dat kattenvoeding gemiddeld 35 tot 55% koolhydraten bevat, afhankelijk van het gebruik van granen of zetmeelvervangers. Dat percentage ligt ver boven de 2-5% koolhydraten die katten in de natuur binnenkrijgen via hun prooien. Deze mismatch kan leiden tot overgewicht, insulineresistentie en spijsverteringsklachten. Graanvrij voer dat ook koolhydraatarm is, biedt hier dus een duidelijk voordeel.

Wat betreft allergieën wijst onderzoek van de IVVD (Instituut voor Verantwoord Diergeneeskundig Gebruik) uit dat granen tot de meest gerapporteerde allergenen behoren bij katten. Vooral tarwegluten en maïs worden genoemd als mogelijke triggers voor jeuk, oorproblemen en diarree. Graanvrij voer wordt daarom vaak ingezet als onderdeel van een eliminatiedieet om voedingsintoleranties op te sporen. Het is geen garantie op succes, maar in de praktijk zien veel dierenartsen positieve effecten bij gevoelige katten.

Samengevat: de wetenschap bevestigt dat katten moeite hebben met zetmeel, geen granen nodig hebben voor energie, en baat kunnen hebben bij een graanvrij dieet – zeker als dat voer ook laag is in koolhydraten en rijk aan dierlijke eiwitten.